Niemand zit te wachten op iets wat je positieve houding ondermijnt, zeker niet als je probeert af te vallen of gezonde keuzes te maken. Maar daar verschijnt een boosdoener ten tonele: het beeldscherm.
Smartphones, tablets en andere elektronische apparaten zijn deel gaan uitmaken van ons dagelijks leven. Maar zo onschuldig zijn ze niet: te lang naar beeldschermen kijken kan van invloed zijn op ons emotionele welzijn, en is in verband gebracht met meer angst en depressie, meldt dr. Brian Primack, directeur van het Centrum voor onderzoek naar media, technologie en gezondheid van de universiteit van Pittsburgh in de VS. Wetenschappers zijn nagegaan hoe dat komt.
Aanwezigheid op sociale media
De grootste boosdoener blijkt het gebruik van sociale media te zijn, en vooral het vertekende beeld van de realiteit dat ons daar voorgehouden wordt, zegt dr. Primack, die hoofdzakelijk onderzoek doet bij jonge volwassenen van 19 tot 32 jaar. “Zij beseffen vaak niet dat de inhoud daar sterk gefilterd wordt en dat mensen heel selectief alleen de meest positieve dingen in hun leven tonen”, zegt hij. “Wie zich daaraan spiegelt, kan zich een mislukkeling voelen. Meer tijd doorbrengen in die kringen staat dan ook in verband met meer depressieve gedachten of een lagere eigendunk.”
Zowel de totale tijd gespendeerd op sociale media als de frequentie – hoe vaak je je accounts raadpleegt – staat in verband met een toename van depressie en angst. Bovendien blijkt dat hoe meer verschillende platforms je gebruikt (denk aan Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat, Reddit …), hoe groter de kans wordt op depressie, angst en andere negatieve emotionele effecten.
“Iemand die bijvoorbeeld twee uur per dag met sociale media bezig is, maar slechts op één of twee platforms, loopt veel minder risico op depressie dan iemand die precies even lang op sociale media zit, maar op negen verschillende platforms”, aldus dr. Primack. “Vergelijk het met een tiener die er op school negen vriendengroepen op na zou houden. Als je je daarentegen concentreert op maar een paar groepen, is de kans op een wederzijds ondersteunende sfeer toch wel wat groter.
Over ondersteuning gesproken: dr. Primack stelde ook vast dat mensen die meer op sociale media zitten zich meer sociaal uitgesloten voelen. “Wie zich sociaal uitgesloten voelt, heeft meer kans om depressief te zijn en geen fut te hebben om persoonlijke problemen aan te pakken – of dat nu overgewicht is of wat dan ook”, zegt dr. Primack, die tevens hoogleraar geneeskunde, pediatrie en klinische en translationele wetenschappen is aan de faculteit Geneeskunde van de universiteit van Pittsburgh. “De hele tijd online zijn kan juist waardevolle, ondersteunende relaties in het echte leven in de weg staan.”
LEES OOK HET ARTIKEL: Wat is Connect?
Verstoorde slaapcyclus
Van smartphones, tablets en computers tot televisie: 's avonds laat nog elektronische apparaten gebruiken kan depressie in de hand werken, waarschuwt James Phelps, psychiater bij de Samaritan Health Services in de Amerikaanse staat Oregon en oprichter van PsychEducation.org. Alle beeldschermen stralen blauw licht uit, en dat verstoort ons natuurlijke slaap-waakritme.
“Laat op de avond nog met elektronica bezig zijn kan de slaapcyclus aantasten”, zegt James Phelps. Bij sommige mensen kan dat dan weer van invloed zijn op hun gemoed, en zo angst en depressie veroorzaken of verergeren.
Laat beeldschermen je slaap niet saboteren en neem er voor het slapengaan wat afstand van. “Probeer de natuurlijke duisternis toch enigszins te benaderen, liefst gedurende minstens twee uur voordat je gaat slapen”, zegt hij.
Wees vooral op je hoede voor te veel beeldschermgebruik als een bipolaire stoornis mogelijk aan de orde is. “Als [mensen die lijden aan een bipolaire stoornis] niet genoeg slaap krijgen, hebben ze meer kans op stemmingswisselingen”, verduidelijkt James Phelps, die tevens een expert is op het gebied van bipolaire stoornissen. “Manische en depressieve episodes gaan elkaar dan afwisselen. Maar wanneer we deze mensen aanleren om op vaste tijdstippen te gaan slapen, dan zien we dat dat op zich al een bewezen doeltreffende behandeling is voor bipolaire stoornissen.”
Als je toch naar een scherm moet kijken voor het slapengaan, raadt James Phelps aan om een speciale oranje bril te gebruiken. De oranje glazen filteren het blauwe licht dat de productie van melatonine afremt, en dat hormoon is juist nodig om in te slapen én door te slapen. Helaas werkt zo'n bril maar bij ongeveer de helft van de mensen, meldt hij. Een alternatief is het blauwe licht dimmen op het apparaat zelf, bijvoorbeeld met een app als Night Filter of software als f.lux of Twilight.
“Als je ondervindt dat een verstoorde nachtrust ook bij jou inwerkt op je humeur, dan kan je op die manier je slaap bijsturen zonder je elektronische apparaten helemaal terzijde te schuiven, al blijft dat eigenlijk het beste wat je kan doen”, zegt hij.
Als je bezorgd bent om je humeur, probeer dan eens een schermdieet (zoals dit) om de blues tegen te gaan.